Chứng khoán phái sinh là gì ? Có nên đầu tư chứng khoán phái sinh hay không ? Là câu hỏi của rất nhiều nhà đầu tư khi tham gia vào thị trường chứng khoán đầy biến động. Các bạn muốn đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi trên, vậy thì hãy đọc bài viết dưới đây nhé !
1.Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính mà giá trị của chúng phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở.
Đầu tư chứng khoán phái sinh một hình thức đầu tư được nhiều người yêu thích
Chứng khoán phái sinh quy định quyền lợi, nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng đối với việc thanh toán hoặc chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá được thỏa thuận trước vào một thời điểm nhất định trong tương lai.
Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có thể là hàng hóa như nông sản, kim loại… hoặc công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu…
2.Có nên đầu tư chứng khoán phái sinh ?
Ưu điểm của chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh đang khá thu hút các nhà đầu tư hiện nay, bởi những ưu điểm sau:
- Phòng ngừa rủi ro biến động giá
Các sản phẩm phái sinh giúp các nhà đầu tư hạn chế được rủi ro khi tham gia đầu tư tài chính. Ngoài ra còn cung cấp cho các nhà đầu tư công cụ phòng vệ rủi ro biến động giá.
Những nhà đầu tư dự đoán được mức giá của một tài sản cơ sở sẽ tăng trong tương lai. Họ sẽ tham gia hợp đồng tương lai với giá tài sản cơ sở được xác định tại thời điểm hiện tại. Ngược lại, những nhà đầu tư đang có một lượng tài sản và dự đoán được mức giá sẽ giảm. Họ sẽ giảm thiểu rủi ro biến động giá bằng việc bán trước hàng hóa nhờ hợp đồng tương lai.
- Giao dịch linh hoạt
Phương thức giao dịch chứng khoán phái sinh trên thị trường cơ bản khá giống với chứng khoán cơ sở. Tuy nhiên, công cụ này cho phép các nhà đầu tư trải nghiệm một số tính năng linh hoạt khác. Có thể kể đến như như tính năng bán khống, giao dịch T+0, chốt lãi/lỗ trong ngày…
Chứng khoán phái sinh giao dịch linh hoạt hơn
- Tính thanh khoản cao
Chứng khoán phái sinh có tính thanh khoản cao hơn so với thị trường chứng khoán cơ sở. Do sản phẩm này được niêm yết và giao dịch tập trung trên Sở giao dịch chứng khoán. Bên cạnh đó, người mua và người bán là tập trung tạo khả năng thanh khoản cao. Việc định giá, khối lượng và giá trị giao dịch được công khai cũng giúp minh bạch các giao dịch.
- Số lượng phát hành/niêm yết không bị giới hạn
Nếu như trên thị trường cơ sở số lượng giao dịch phụ thuộc vào tổ chức phát hành thì trên thị trường phái sinh, số lượng chứng khoán phái sinh là không bị giới hạn mà phụ thuộc hoàn toàn vào nhu cầu của nhà đầu tư.
Chứng khoán phái sinh cũng có giới hạn vị thế, với nhà đầu tư chuyên nghiệp thì là 20.000 vị thế/ tài khoản, nhà đầu tư tổ chức là 10.000 vị thế và nhà đầu tư cá nhân là 5.000 vị thế.
- Bán khống chứng khoán
Nhà đầu tư có thể bán các chứng khoán phái sinh ngay cả khi không có tài sản cơ sở. Hay nói cách khác thị trường chứng khoán phái sinh cho phép các nhà đầu bán khống.
- Đầu cơ
Thị trường chứng khoán phái sinh có tính 2 chiều. Nhà đầu tư có thể kiếm được lợi nhuận cả khi thị trường đi lên và đi xuống nếu dự đoán đúng xu hướng của nó.
- Lợi thế đòn bẩy tài chính
Lợi thế đòn bẩy sẽ giúp các nhà đầu tư sở hữu được nhiều cổ phiếu với mức giá thấp. Nhà đầu tư chỉ cần ký quỹ một phần tài sản thế nhưng được giao dịch với cổ phiếu có giá trị gấp 7-10 lần số tiền ký quỹ.
Ví dụ: nếu bạn phải mua cổ phiếu A với giá 100$/ 1 cổ phiếu. Tuy nhiên với lợi thế đòn bẩy 1:50, bạn sẽ sở hữu cổ phiếu A với giá chỉ 2$/ 1 cổ phiếu.
Có nên chơi chứng khoán phái sinh hay không là lựa chọn của nhà đầu tư. Nhưng với những ưu điểm trên thì đây chính là cơ hội dành cho những nhà đầu tư muốn tìm một kênh đầu tư sinh lời đảm bảo.
Nhược điểm của chứng khoán phái sinh
Bên cạnh những ưu điểm, nhà đầu tư cũng cần nắm rõ được nhược điểm của chứng khoán phái sinh.
- Rủi ro trong chiến lược đầu cơ
Đầu cơ là một trong những đặc điểm tạo sức hấp dẫn cho các sản phẩm chứng khoán phái sinh. Tuy nhiên, đầu cơ sẽ chỉ tạo ra lợi nhuận lớn khi dự báo (hay kỳ vọng) trùng với biến động giá tài sản cơ sở trong tương lai.
Trong trường hợp sự thay đổi về giá tài sản cơ sở trên thị trường không đúng với dự đoán. Tình trạng thua lỗ sẽ xảy ra và do tác động đầu cơ, mức độ thua lỗ sẽ lớn hơn rất nhiều so với số vốn ban đầu.
Chứng khoán phái sinh cũng có thể phát sinh rủi ro dẫn đến thua lỗ
- Yêu cầu ký quỹ bổ sung
Cơ chế thanh toán của hợp đồng tương lai là thanh toán hàng ngày. Các khoản lỗ, lãi được hiện thực hóa hàng ngày và được phản ánh cụ thể ngay trên tài khoản ký quỹ của nhà đầu tư.
Các nhà đầu tư phải thực hiện ký quỹ bổ sung ngay khi số tiền trên tài khoản ký quỹ xuống bằng hoặc thấp hơn so với mức duy trì. Do đó, để tham gia vào chứng khoán phái sinh là nhà đầu tư phải có tiềm lực tài chính. Nếu không thực hiện ký quỹ bổ sung kịp thời khi có yêu cầu thì vị thế của nhà đầu tư sẽ đóng lại, gây thua lỗ, thậm chí có thể dẫn đến phá sản.
So sánh chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở
Dù là thành viên “sinh sau đẻ muộn”, thế nhưng chứng khoán phái sinh không hề lép vế trước bất cứ loại chứng khoán khác trên thị trường. Bảng mô tả dưới đây sẽ cho thấy những ưu thế của chứng khoán phái sinh so với chứng khoán cơ sở hiện nay:
| So sánh | Chứng khoán phái sinh | Chứng khoán cơ sở |
| Thị trường giao dịch | Thị trường phái sinh | Thị trường giao ngay, không được phép thay đổi hay lựa chọn |
| Số lượng phát hành/ niêm yết | Không giới hạn số lượng phát hành, niêm yết thoải mái, tự do | Kiểm soát chặt chẽ số lượng và phụ thuộc vào tổ chức phát hành, khống chế thị trường giao dịch.
|
| Bán khống chứng khoán | Tham gia vị thế bán mà không cần có tài sản cơ sở | Bị cấm hoặc hạn chế ở một số thị trường |
| Số tiền cần để giao dịch | Bằng một phần giá trị chứng khoán phái sinh | Bằng tổng giá trị chứng khoán |
| Thời điểm thanh toán/ chuyển khoản chứng khoán | Một thời điểm xác định trong tương lai | Ngay sau khi giao dịch |
Chứng khoán phái sinh có những ưu điểm, nhược điểm riêng của mình. Không thể phủ nhận việc chứng khoán phái sinh mang đến nhiều lợi nhuận cho nhà đầu tư hơn. Việc quyết định có đầu tư vào chứng khoán phái sinh là tùy thuộc ở bạn. Hy vọng bài viết trên sẽ mang lại cho bạn nhiều thông tin bổ ích, đồng thời giúp các bạn đưa ra những quyết định thật đúng đắn trên con đường đầu tư chứng khoán !