Trong đầu tư chứng khoán, rất nhiều nhà đầu tư thành công đã sử dụng đòn bẩy tài chính (margin) một cách hiệu quả, giúp họ thu về một khoản lợi nhuận khổng lồ.
Vậy margin là gì? khi nào nên sử dụng margin trong đầu tư chứng khoán? Bài viết này sẽ cho cái nhìn toàn diện về margin cũng như cách sử dụng margin hiệu quả và an toàn.
1. Margin là gì ?
Margin hay đòn bẩy tài chính là vay tiền của công ty chứng khoán để đầu tư vào chứng khoán. Nhà đầu tư dùng đồn bẩy nhằm gia tăng lợi nhuận tuy nhiên phải chịu mức rủi ro cao hơn.
Margin là đòn bẩy tài chính giúp nhà đầu tư tăng lợi nhuận
Margin (giao dịch ký quỹ) được gọi là đòn bẩy tài chính. Khi sử dụng dịch vụ ký quỹ bạn có thể được mua số lượng cổ phiếu cao hơn nhiều so số tiền thực sự bạn có.
Ví dụ :
Nhà đầu tư A sử dụng 2 tỷ của chính mình để mua cổ phiếu Vinamilk (VNM) trị giá 2 tỷ. Như vậy nhà đầu tư A không sử dụng đòn bẩy.
Nhà đầu tư B sử dụng 2 tỷ của chính mình để mua cổ phiếu Vinamilk trị giá 4 tỷ đồng. nhà đầu tư B có sử dụng đòn bẩy, nhà đầu tư B nắm giữ 4 tỷ đồng cổ phiếu VNM nhưng tiền vốn thật của ông chỉ có 2 tỷ đồng và vay của công ty chứng khoán 2 tỷ đồng.
Nếu giá của cổ phiếu VNM tăng lên 20%. Khi đó nhà đầu tư A sẽ lời 400 triệu đồng (20% X 2 tỷ = 400 triệu, tương ứng với mức sinh lời 20%), và nhà đầu tư B sẽ lời 800 triệu đồng (20% X 4 tỷ =800 triệu, tương ứng với mức sinh lời so với vốn gốc là 800 triệu/ 2 tỷ =40%).
Ngược lại, nếu giá cổ phiếu VNM giảm 15%: Khi đó nhà đầu tư A sẽ lỗ 300 triệu (tương ứng 15%); nhà đầu tư B sẽ lỗ 600 triệu (tương ứng 30%).
Qua ví dụ trên, ta thấy Margin thì phóng đại kết quả phần lời và lỗ của nhà đầu tư.
2. Nhà đầu tư được vay bao nhiêu tiền? Tỉ lệ đòn bẩy là bao nhiêu?
Số tiền nhà đầu tưu đựợc vay tuỳ thuộc vào cổ phiếu nhà đầu tư đang nắm giữ, vào từng thời điểm, vào từng công ty chứng khoán Tỷ lệ đòn bẩy do đó cũng khác nhau.
Ví dụ : nếu nhà đầu tư đang có tài sản là 100 triệu (cả cổ phiếu và tiền)
- Công ty chứng khoán cho phép nhà đầu tư mua đến 150 triệu, như vậy tỉ lệ đòn bẩy là 1:1.5.
- Công ty chứng khoán cho phép nhà đầu tư mua đến 200 triệu, thì tỉ lệ đòn bẩy là 1:2.
- Công ty chứng khoán cho phép nhà đầu tư mua đến 300 triệu, như vậy nhà đầu tư có được tỉ lệ đòn bẩy là 1:3.
Với những cổ phiếu tốt nhất trên thị trường hiện giờ thì Ủy ban chứng khoán nhà nước cũng chỉ cho phép công ty chứng khoán cho nhà đầu tư vay với tỉ lệ 50%. Tức là nhà đầu tư có thể sử dụng tỉ lệ đòn bảy tối đa là 1:2.
Tuy nhiên, một số công ty chứng khoán có thể lách luật cho phép nhà đầu tư sử dụng tỉ lệ đòn bảy cao hơn lên đến 1:3, thậm chí 1:4 khi nhà đầu tư mua những cổ phiếu tốt mà công ty chứng khoán có thể kiểm soát được rủi ro.
Margin có thể giúp nhà đầu tư gia tăng lợi nhuận một cách nhanh chóng
3. Margin Call là gì?
Margin Call là trường hợp khi cổ phiếu giảm giá đến một tỷ lệ nhất định, nhà đầu tư được yêu cầu bổ sung tài sản đảm bảo, việc này không phải lúc nào cũng dễ dàng với nhà đầu tư.
Hiện nay, tỷ lệ nợ an toàn cho phép là ≤140%, khi giá cổ phiếu sụt giảm mạnh đến mức tỷ lệ nợ của bạn tăng lên > 140% thì bạn sẽ được công ty chứng khoán thông báo rằng đã vượt quá tỷ lệ nợ.
Khi đó, bạn sẽ phải nộp thêm tiền vào hoặc bán ra một phần cổ phiếu để duy trì đúng tỷ lệ nợ an toàn. Nếu sau thời gian T+2 (2 ngày) kể từ lúc thông báo bạn chưa hạ tỷ lệ nợ về ≤140% thì bạn sẽ bị bán giải chấp.
Tức công ty chứng khoán bắt buộc bạn phải bán bớt cổ phiếu để hạ tỷ lệ nợ về mức an toàn theo quy định. Trường hợp nếu giá cổ phiếu tăng lên sau khi bạn mua thì tỷ lệ nợ của bạn sẽ giảm xuống (nở margin) và bạn có thể mua thêm được cổ phiếu.
Trong xu hướng tăng giá, margin sẽ giúp nhà đầu tư dễ dàng có được mức tăng lợi nhuận đáng kể, nhưng trong trường hợp thị trường xấu, nhà đầu tư cũng dễ dàng mất một khoản tiền lớn hơn so với không dùng margin.
Việc dùng margin chỉ thích hợp với những người sẵn sàng chấp nhận rủi ro lớn, quản trị rủi ro tốt và đặc biệt phải tuân thủ kỷ luật đề ra. Và để chiến thắng trong việc dùng margin thì phải là nhà đầu tư có nhiều kinh nghiệm.
4. Khi nào thì không sử dụng margin? Khi nào nên sử dụng margin?
Khi nào thì không sử dụng margin?
Thông thường, bất cứ hoạt động kinh doanh hoặc đầu tư nào, rủi ro càng lớn thì lợi nhuận càng cao. Theo khảo sát của một công ty chứng khoán, 99% nhà đầu tư giao dịch kỹ quỹ đều bị thua lỗ nặng. Do đó, bạn không nên sử dụng giao dịch ký quỹ để:
- Đầu tư các cổ phiếu có lợi nhuận quá thấp.
- Đầu tư cổ phiếu dài hạn
- Hoặc bạn chưa có đủ kinh nghiệm cần thiết
Khi chưa đủ kinh nghiệm bạn không nên sử dụng margin
Khi nào nên sử dụng margin?
Chỉ nên sử dụng margin khi bạn là một người có kinh nghiệm lâu năm trong ngành chứng khoán. Đối với nhà đầu tư mới, margin chắc chắn không phải là một lựa chọn sáng suốt.
- Sử dụng margin khi thị trường có dấu hiệu tăng trưởng rõ ràng
- Sử dung margin trong các giao dịch ngắn hạn
- Lựa chọn các cổ phiếu có tính thanh khoản tốt như: cổ phiếu cơ bản, cổ phiếu bluechip
5. Cách dùng margin an toàn, hiệu quả.
Bước 1: Lựa chọn cổ phiếu
- Để lựa chọn cổ phiếu đối với chiến lược này là thanh khoản. Tất nhiên, thanh khoản cao mới thuận tiện trong việc đóng trạng thái margin về mức an toàn;
- Các cổ phiếu phải có yếu tố cơ bản nội tại tốt vì nhóm này thường được cấp tỷ lệ Margin cao;
- Các cổ phiếu đang trong thời kỳ tăng trưởng hoặc những cổ phiếu mang tính dẫn dắt thị trường.
Bước 2: Thực hiện giao dịch
Đầu tiên nhà đầu tư sử dụng vốn tự có của mình để mua cổ phiếu, sau T+3 hàng về tài khoản và giá cổ phiếu tăng lên so với giá mua ban đầu (danh mục đang lãi). Khi đó, nhà đầu tư quan sát cổ phiếu và bắt đầu sử dụng margin để mua thêm khi cổ phiếu tăng đúng như nhận định nhằm gia tăng lợi nhuận.
Điều quan trọng nhất là phải mua đúng nhịp sóng bắt đầu tăng, tuyệt đối không mua khi giá đã tăng quá nhiều so với nền tảng của giá cổ phiếu đó.
Thông thường, để hỗ trợ các quyết định mua bán này nhà đầu tư thường dựa vào các chỉ báo trong phân tích kỹ thuật để ra quyết định.
Nếu giá cổ phiếu giảm thì bán ngay danh mục ban đầu của mình để đóng trạng thái margin. Nếu giá cổ phiếu tiếp tục tăng thì giá trị tài sản ròng của nhà đầu tư tăng lên, do đó, các công ty chứng khoản sẽ cung cấp thêm hạn mức cho khách hàng và tiếp tục sử dụng margin để mua vào.
Sử dụng margin hiệu quả sẽ mang lại lợi nhuận nhanh chóng hơn
Lúc này có thể mua vào các cổ phiếu cơ bản khác trong danh mục của mình mà chưa tăng giá. Sau khi thị trường hoặc cổ phiếu có dấu hiệu đảo chiều, danh mục margin gần với ngưỡng call (giải chấp) hoặc tài khoản bị call là thời điểm các nhà đầu tư theo chiến lược này thực hiện chốt lời đưa margin về ngưỡng an toàn.
5. Một số lưu ý quan trọng khi sử dụng margin trong đầu tư chứng khoán
- Tuyệt đối không dùng margin bắt đáy, không dùng margin khi thị trường hoặc cổ phiếu đi ngang và tuyệt đối không dùng tiền margin để mua đuổi cổ phiếu khi mã đó đã tăng quá nhiều. Tất cả những tín hiệu này đều cần phải sử dụng phân tích kỹ thuật và kinh nghiệm để nhận biết.
- Tuyệt đối phải tuân thủ kỷ luật an toàn vốn là hàng đầu, vậy nên không được để lòng tham lấn át khi mà cổ phiếu đã qua vùng đỉnh mà không chốt lãi hạ margin và không dùng margin bắt đáy khi cổ phiếu chưa tạo đáy xong.
- Chỉ sử dụng margin cho chiến lược đầu tư ngắn hạn và chỉ kích hoạt margin khi nhận thấy cổ phiếu vào kênh tăng giá trong bối cảnh thị trường chứng khoán thuận lợi.
Việc dùng cũng như sử dụng con dai 2 lưỡi, margin sẽ giúp bạn gia tăng lợi nhuận nhanh chóng khi cổ phiếu tăng giá. Nhưng ngược lại, khi cổ phiếu giảm giá nó cũng làm tài khoản của bạn “bốc hơi” một cách nhanh chóng hơn. Vì vậy trước khi sử dụng margin các bạn nên tìm hiểu và xem xét thật kỹ để có thể đưa ra quyết định đúng đắn nhất.