Thị trường chứng khoán luôn là miếng mồi béo bở cho các nhà đầu tư tài ba, đặc biệt là trong xu hướng ngày càng phát triển của nền kinh tế. Với dân chuyên ngành kinh tế được đào tạo bài bản chúng tôi không nhắc đến, nhưng với những bạn chuyển ngang và là nghề đầu tư tay trái thì việc nghiên cứu tìm tòi vô cùng khó khăn.
Khi bước chân vào thị trường chứng khoán, bạn cần nắm được một số thông tin cơ bản nhất định. Trong bài viết này, Kienthuctrade.net sẽ giúp các bạn đọc mới bắt đầu tìm hiểu một số thông tin sau:
BẠN SẼ HỌC ĐƯỢC GÌ?
- Điều kiện niêm yết cổ phiếu trên Sở giao dịch
- Quy chế giao dịch tại Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX)
- Quy chế giao dịch tại Sở giao dịch chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE)
Muốn mua – bán cổ phiếu, bạn cần nắm rõ các quy định như thời gian giao dịch, biên độ giao dịch, nguyên tắc khớp lệnh, các lệnh giao dịch được phép thực hiện…
Những quy định này được Ủy ban chứng khoán nhà nước ban hành, mỗi Sở giao dịch chứng khoán sẽ có những quy định giống và khác nhau.
Việc hiểu rõ các quy chế về giao dịch sẽ giúp bạn thực hiện các giao dịch một cách dễ dàng, tránh sai sót không đáng có.
1. SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN LÀ GÌ?
Sở giao dịch chứng khoán là nơi tổ chức địa điểm giao dịch tập trung các giao dịch chứng khoán (gọi là Sàn giao dịch) hoặc thông qua hệ thống máy tính do các thành viên của sở giao dịch thực hiện.
Các chứng khoán được niêm yết trên sàn thông thường là chứng khoán của các công ty lớn, có danh tiếng, và đáp ứng được các tiêu chuẩn niêm yết.
2. ĐIỀU KIỆN NIÊM YẾT TRÊN SÀN HNX VÀ HOSE
3. SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN HÀ NỘI (HNX)
HNX được thành lập theo Quyết định số 01/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ dựa trên việc chuyển đổi, tổ chức lại Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội.
Ngày 24/06/2009, HNX chính thức ra mắt, hoạt động theo mô hình Công ty TNHH MTV do Nhà nước (đại diện là Bộ Tài chính) làm chủ sở hữu.
HNX tổ chức giao dịch đối với các loại chứng khoán niêm yết sau: cổ phiếu, chứng chỉ quỹ ETF, các loại chứng khoán khác (có sự chấp thuận của Ủy ban chứng khoán Nhà nước).
Quy chế giao dịch của HNX
Thời gian giao dịch:
Từ thứ 2 đến thứ 6 hàng tuần (trừ các ngày nghỉ lễ theo quy định)
| Phiên | Phương thức giao dịch | Giờ giao dịch |
| Sáng | Khớp lệnh liên tục và thỏa thuận | 9h00’ đến 11h30’ |
| Nghỉ trưa | 11h30’ đến 13h00’ | |
| Chiều | Khớp lệnh liên tục và thỏa thuận | 13h00’ đến 14h30’ |
| Khớp lệnh định kỳ và thỏa thuận | 14h30’ đến 14h45’ | |
| Khớp lệnh thỏa thuận | 14h45’ đến 15h00’ |
Giá tham chiếu cổ phiếu:
Giá tham chiếu được xác định bằng giá đóng cửa của ngày giao dịch gần nhất trước đó (trừ các trường hợp đặc biệt).
Biên độ dao động giá cổ phiếu:
- Đối với Cổ phiếu: ± 10% so với Giá tham chiếu.
- Đối với Cổ phiếu, chứng chỉ quỹ ETF giao dịch ngày đầu tiên, hoặc ngày đầu tiên giao dịch trở lại (sau khi bị tạm ngưng giao dịch > 25 ngày): ± 30% so với Giá tham chiếu.
Phương thức khớp lệnh:
- Phương thức khớp lệnh định kỳ: là phương thức giao dịch được hệ thống giao dịch thực hiện trên cơ sở so khớp lệnh mua và lệnh bán chứng khoán tại 1 thời điểm xác định (được sử dụng để xác định Giá mở cửa (ATO) và Giá đóng cửa (ATC)).
- Phương thức khớp lệnh liên tục: là phương thức giao dịch được hệ thống giao dịch thực hiện trên cơ sở so khớp lệnh mua và lệnh bán chứng khoán ngay khi lệnh được nhập lên hệ thống giao dịch.
- Phương thức khớp lệnh thỏa thuận: là phương thức giao dịch được thực hiện trên cơ sở thỏa thuận của 2 bên về các điều kiện giao dịch và xác nhận thông qua hệ thống giao dịch.
Nguyên tắc khớp lệnh:
a/ Ưu tiên về giá:
- Lệnh mua có mức giá cao hơn được thực hiện trước.
- Lệnh bán có mức giá thấp hơn được thực hiện trước.
b/ Ưu tiên về thời gian:
Nếu lệnh mua hoặc lệnh bán có cùng mức giá, thì lệnh mua hoặc lệnh bán được nhập vào hệ thống giao dịch trước sẽ được thực hiện trước.
Lệnh giao dịch:
- Lệnh giới hạn (LO): Lệnh mua/bán chứng khoán tại mức giá xác định hoặc tốt hơn. Lệnh có hiệu lực từ lúc lệnh được nhập vào hệ thống đến hết ngày giao dịch hoặc lệnh bị hủy.
Mức giá tốt hơn là mức giá cao hơn mức giá xác định đối với lệnh bán và mức giá thấp hơn mức giá xác định đối với lệnh mua.
- Lệnh thì trường (MP): Lệnh mua/bán chứng khoán tại mức giá mua cao nhất/giá bán thấp nhất hiện có trên thị trường. Lệnh MP có hiệu lực trong phiên khớp lệnh liên tục và được ưu tiên thực hiện trước.
- Lệnh xác định giá đóng cửa (ATC): giống lệnh ATO, nhưng được áp dụng trong thời gian khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa.
Đơn vị giao dịch:
- Đơn vị giao dịch lô chẵn đối với giao dịch khớp lệnh là 100 cổ phiếu / chứng chỉ quỹ ETF.
- Giao dịch thỏa thuận: khối lượng giao dịch tối thiểu từ 5.000 cổ phiếu / chứng chỉ quỹ ETF.
- Đối với lô lẻ: có khối lượng từ 01 – 99 cổ phiếu / chứng chỉ quỹ ETF được thực hiện theo cả 2 phương thức là khớp lệnh liên tục và khớp lệnh thỏa thuận.
Đơn vị yết giá:
- Đơn vị yết giá quy định đối với giao dịch khớp lệnh Cổ phiếu: 100 đồng
- Đơn vị yết giá quy định đối với giao dịch thỏa thuận Cổ phiếu: 01 đồng
- Đơn vị yết giá quy định đối với giao dịch Chứng chỉ ETF: 01 đồng
Sửa/Hủy lệnh:
- Việc sửa/hủy lệnh giao dịch khớp lệnh chỉ có hiệu lực với lệnh chưa được hiện hoặc phần còn lại của lệnh chưa được thực hiện.
- Phiên khớp lệnh liên tục: Lệnh giới hạn được phép sửa giá, sửa khối lượng và hủy lệnh trong thời gian giao dịch:
+ Trường hợp sửa tăng khối lượng và/hoặc sửa giá: Thứ tự ưu tiên của lệnh được tính kể từ khi lệnh sửa được nhập vào hệ thống giao dịch.
+ Trường hợp sửa giảm khối lượng: Thứ tự ưu tiên của lệnh không thay đổi.
- Không cho phép nhà đầu tư sửa, hủy lệnh đã đặt tại phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa (ATC) (kể cả lệnh đã được đặt từ phiên khớp lệnh liên tục trước đó).
Hình thức thanh toán:
Hiện nay, thời gian thanh toán đối với cổ phiếu, chứng chỉ quỹ ETF được quy định là T+2 (tức là sau 02 ngày làm việc, cổ phiếu / chứng chỉ quỹ ETF sẽ về tài khoản nhà đầu tư).
4. SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN TP. HỒ CHÍ MINH (HOSE)
HOSE được thành lập theo Quyết định số 599/QĐ-TTg ngày 11/05/2007 của Thủ tướng Chính phủ dựa trên việc chuyển đổi, tổ chức lại Trung tâm giao dịch chứng khoán TP. Hồ Chí Minh.
HOSE hoạt động theo mô hình Công ty TNHH MTV do Nhà nước (đại diện là Bộ Tài chính) làm chủ sở hữu;
Sở tổ chức giao dịch đối với các loại chứng khoán niêm yết sau: cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đóng, chứng chỉ quỹ ETF, trái phiếu và các loại chứng khoán khác (có sự chấp thuận của Ủy ban chứng khoán Nhà nước).
Quy chế giao dịch của HOSE
Thời gian giao dịch:
Từ thứ 2 đến thứ 6 hàng tuần (trừ các ngày nghỉ lễ theo quy định)
| Phiên | Phương thức giao dịch | Giờ giao dịch |
| Sáng | Khớp lệnh định kỳ và thỏa thuận | 9h00’ đến 9h15’ |
| Khớp lệnh liên tục và thỏa thuận | 9h15’ đến 11h30’ | |
| Nghỉ trưa | 11h30’ đến 13h00’ | |
| Chiều | Khớp lệnh liên tục và thỏa thuận | 13h00’ đến 14h30’ |
| Khớp lệnh định kỳ và thỏa thuận | 14h30’ đến 14h45’ | |
| Khớp lệnh thỏa thuận | 14h45’ đến 15h00’ |
Giá tham chiếu cổ phiếu:
Giá tham chiếu được xác định bằng giá đóng cửa của ngày giao dịch gần nhất trước đó (trừ các trường hợp đặc biệt).
Biên độ dao động giá cổ phiếu:
- Đối với Cổ phiếu: ± 7% so với Giá tham chiếu.
- Đối với Cổ phiếu, chứng chỉ quỹ ETF giao dịch ngày đầu tiên, hoặc ngày đầu tiên giao dịch trở lại (sau khi bị tạm ngưng giao dịch > 25 ngày): ± 20% so với Giá tham chiếu.
- Đối với Trái phiếu: không có quy định.
Phương thức khớp lệnh:
- Phương thức khớp lệnh định kỳ
- Phương thức khớp lệnh liên tục
- Phương thức khớp lệnh thỏa thuận
Nguyên tắc khớp lệnh:
- Ưu tiên về giá
- Ưu tiên về thời gian
Lệnh giao dịch:
- Lệnh xác định giá mở cửa (ATO): Lệnh mua/bán chứng khoán tại mức giá mở cửa. Lệnh ATO được ưu tiên thực hiện trước lệnh LO khi so khớp lệnh.
Đợt khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa: Nếu chỉ có lệnh ATO trên sổ lệnh thì sẽ không xác định được giá khớp lệnh; Nếu xác định được giá mở cửa, lệnh sẽ tự động hủy bỏ nếu lệnh không được thực hiện hoặc thực hiện không hết.
- Lệnh giới hạn (LO)
- Lệnh thì trường (MP):
- Lệnh xác định giá đóng cửa (ATC)
Đơn vị giao dịch:
- Đơn vị giao dịch lô chẵn đối với giao dịch khớp lệnh là 10 cổ phiếu / chứng chỉ quỹ đóng / chứng chỉ quỹ ETF.
- Giao dịch thỏa thuận: khối lượng giao dịch tối thiểu từ 20.000 cổ phiếu / chứng chỉ quỹ đóng / chứng chỉ quỹ ETF.
- Đối với lô lẻ: có khối lượng từ 01 – 99 cổ phiếu / chứng chỉ quỹ ETF được thực hiện trực tiếp giữa Nhà đầu tư với Công ty chứng khoán.
Đơn vị yết giá:
- Đối với cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đóng:
| Mức giá | Đơn vị yết giá |
| < 10.000 | 10 đồng |
| 10.000 – 49.950 | 50 đồng |
| ≥ 50.000 | 100 đồng |
- Chứng chỉ ETF: đơn vị yết giá là 10 đồng cho tất cả các mức giá.
Sửa/Hủy lệnh:
- Việc sửa/hủy lệnh giao dịch khớp lệnh chỉ có hiệu lực với lệnh chưa được hiện hoặc phần còn lại của lệnh chưa được thực hiện.
- Phiên khớp lệnh liên tục: Lệnh giới hạn được phép sửa giá, sửa khối lượng và hủy lệnh trong thời gian giao dịch:
+ Trường hợp sửa tăng khối lượng và/hoặc sửa giá: Thứ tự ưu tiên của lệnh được tính kể từ khi lệnh sửa được nhập vào hệ thống giao dịch.
+ Trường hợp sửa giảm khối lượng: Thứ tự ưu tiên của lệnh không thay đổi.
- Không cho phép nhà đầu tư sửa, hủy lệnh đã đặt tại phiên khớp lệnh định kỳ.
Hình thức thanh toán:
Hiện nay, thời gian thanh toán đối với cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đóng, chứng chỉ quỹ ETF được quy định là T+2 ; Đối với Trái phiếu là T+1.
Trong bài viết trên, Kienthuctrade.net đã giới thiệu chi tiết về cơ cấu tổ chức của sở giao dịch chứng khoán Hà Nội và Hồ Chí Minh, hi vọng thông tin cung cấp là hữu ích. Theo dõi website của chúng tôi thường xuyên để cập nhật những bài học hữu ích nhất về kiến thức chứng khoán cũng như thông tin mới nhất nhé !