2020 đánh dấu một bước phát triển mới của Crypto, khi thị trường “phi tập trung” lên ngôi. Một trong những ngôi sao sáng nhất của trend phi tập trung (DeFi) chính là UniSwap – sàn phi tập trung lớn nhất hiện tại.

Kienthuctrade.net sẽ giải đáp cho bạn câu hỏi “UniSwap là gì? Những rủi ro và tương lai của Uniswap & Cách sử dụng Uniswap để đầu tư như thế nào?” trong bài viết này hôm nay!

1. Uniswap là gì?

Uniswap là một giao thức tạo lập thị trường tự động (AMM – Automated Market Maker).

Nó cho phép người dùng có thể swap bất kỳ token ERC20 nào, sử dụng pool thanh khoản thay vì sổ lệnh.

2. Uniswap hoạt động như thế nào?

Uniswap là giao thức 100% phi tập trung và không cần cấp quyền (permissionless), được hoạt động dựa trên công thức:

x * y = k

Trong đó:

• x là số lượng token A.
• y là số lượng token B.
• k là tổng giá trị của pool A/B.

Khi k thay đổi, mà giá trị của token A và B không đổi, suy ra x và y sẽ thay đổi.

Khi x và y thay đổi, mà k không đổi, suy ra giá trị của token A và B phải thay đổi.

Để k thay đổi, x và y sẽ cần được thay đổi bởi các nhà cung cấp thanh khoản (về sau sẽ dùng chữ “LP” hoặc “Liquidity Provider”).

Để x và y thay đổi, sẽ cần tác động từ các trader thông qua việc swap.

Anh em đọc còn thấy hơi rối rắm đúng không? Hãy xem ví dụ dưới đây để hiểu rõ hơn.

yduocvinhphuc.edu.vn

Ví dụ:

Giả sử pool được tạo có tên là ETH/DAI với 10 ETH và 1000 DAI.

Ta sẽ có:

x * y = k ⇔ 10*1000 = 10,000.

Giá 1 ETH = 100 DAI và Giá 1 DAI = 0.01 ETH.

Trường hợp 1: Swap DAI lấy ETH.

Trader A vào pool này và swap 500 DAI + 0.3% phí để đổi lấy ETH.

=> y’ = 500 + 1000 = 1500 DAI.

k không đổi, vẫn bằng 10,000.

=> x’ = 6.66 ETH.

Suy ra trader nhận được x – x’ = 10 – 6.66 = 3.33 ETH, tương đương giá trị 500 DAI.

=> giá 1 ETH = 150 DAI, tăng 50% so với giá ban đầu.

Lưu ý: 0.3% phí sẽ được thêm lại vào pool sau khi swap làm thay đổi giá trị của k.

Trường hợp 2: Swap ETH lấy DAI.

Trader B bán 6 ETH để đổi lấy DAI.

=> x’ = 10 + 6 = 16.

=> y’ = 10,000/16= 625.

Suy ra trader nhận được y – y’ = 1000 – 625 = 375 DAI, tương đương giá trị 6 ETH.

=> giá 1 ETH = 62,5 DAI, giảm 37.5% so với giá ban đầu.

Lưu ý: Nếu mức trượt giá là quá lớn, Uniswap sẽ có cảnh báo trước khi anh em tiến hành swap hiển thị thông báo.

Xem thêm: Sàn NagaTrade là gì? Sàn Nagatrade có uy tín không?

3. Uniswap Core

Uniswap có 4 core, gồm:

Swap

Swap trong Uniswap là một cách đơn giản để giao dịch một token ERC-20 cho một token khác.

Đối với người dùng cuối, việc swap rất trực quan. Người dùng chọn một token đầu vào và một token đầu ra. Họ chỉ định số lượng đầu vào và giao thức sẽ tính toán lượng token đầu ra mà họ sẽ nhận được. Sau đó, họ thực hiện swap bằng một cú nhấp chuột, nhận token đầu ra trong ví của họ ngay lập tức.

Về cấp độ giao thức, quá trình swap này diễn ra như thế nào?

Swap trong Uniswap khác với giao dịch trên các nền tảng truyền thống. Thay vì sử dụng sổ lệnh để thể hiện tính thanh khoản hoặc xác định giá cả, Uniswap sử dụng cơ chế tạo thị trường tự động để cung cấp phản hồi tức thì về tỷ giá và mức trượt giá.

Mỗi cặp token trên Uniswap được củng cố bởi một pool thanh khoản. Pool thanh khoản là các hợp đồng thông minh giữ số dư của hai token duy nhất và thực thi các quy tắc xung quanh việc nạp và rút các token này.

Khi token được nạp (bán), một số tiền tương ứng phải được rút để duy trì sự không đổi (k trong công thức ở phần trước). Ngược lại, nếu token được rút (mua), thay vào đó, một số tiền tương ứng cũng phải được nạp vào.

Liquidity Pool

Mỗi pool thanh khoản Uniswap là một địa điểm giao dịch cho một cặp token ERC20. Khi hợp đồng pool được tạo, số dư của mỗi token bằng 0.

Để pool bắt đầu cung cấp giao dịch, LP cần nạp tiền vào cho mỗi token. LP đầu tiên sẽ là người thiết lập giá ban đầu cho pool đó.

LP được khuyến khích cung cấp giá trị của hai token bằng nhau. Ngược lại, trường hợp LP đầu tiên cung cấp hai token với tỷ lệ giá trị khác nhau so với giá trên thị trường, cơ hội kinh doanh chênh lệch giá sẽ xuất hiện và có khả năng bị một người nào đó bên ngoài lấy mất.

Khi LP cung cấp thanh khoản cho Pool, họ sẽ nhận lại được Liquidity Token, tương đương lượng thanh khoản họ đã cung cấp cho pool. Các token này đại diện cho sự đóng góp của LP vào pool.

Khi có giao dịch, khoản phí 0.3% sẽ được phân bổ theo tỷ lệ cho tất cả LP trong pool tại thời điểm giao dịch. Để rút tiền đã nạp vào làm thanh khoản cũng như phần phí được chia, LP sẽ cần đốt liquidity token của mình. LP cũng có thể bán, chuyển nhượng hoặc sử dụng theo cách họ muốn.

Flash Swap

Flash Swap bắt đầu xuất hiện trong Uniswap V2. Flash swap cho phép anh em rút bất kỳ số lượng token ERC20 nào, miễn phí. Nhưng với điều kiện là cuối giao dịch chúng được thanh toán hoặc trả lại hoặc cả hai.

Ví dụ: Như khi anh em muốn thanh toán vị thế trong Compound hay Make…

<p ltr””=””>

<li ltr””=””>Trong V1, anh em phải chuyển token A để mua token B.<li ltr””=””>Trong V2, Flash swap cho phép anh em nhận và sử dụng token B ngay lập tức sau khi thực hiện swap tới smart contract.

Oracle

Nguồn cấp dữ liệu giá trên chuỗi là một thành phần quan trọng đối với nhiều ứng dụng DeFi. Bao gồm những ứng dụng tài chính phái sinh, cho vay, giao dịch ký quỹ… Các dự án DeFi thường sẽ dùng oracle có sẵn. Ví dụ như của Chain Link.

Riêng với Uniswap, đội ngũ đã tự phát triển oracle riêng hợp với giao thức của mình.

Đặc biệt, Uniswap V2 đã cho phép xây dựng các oracle về giá trên chuỗi có tính phi tập trung cao và chống thao túng.

Cụ thể hơn, dữ liệu thời gian giá được ghi lại trên chuỗi theo một cách khiến cho việc thao túng giá trong một khoảng thời gian nhỏ là rất tốn kém và cũng không thể thao túng giá trong một giao dịch duy nhất.

3. Các đối tượng trong Uniswap

Các đối tượng tham gia vào Uniswap sẽ gồm: Các Liquidity Provider, các Trader và các Developer.

LP có thể là:

• • Các token holder muốn đầu tư tài sản một cách thụ động để tích lũy được phí giao dịch.
  • Các LP chuyên nghiệp tạo ra những chiến lược lập pool để kiếm lợi nhuận.
  • Các dự án tạo ra pool để thanh khoản cho token của họ, giúp cho các token được mua và bán dễ dàng hơn.
  • Một số nhà tiên phong trong DeFi muốn khám phá các tương tác cung cấp thanh khoản phức tạp như thanh khoản được khuyến khích, thanh khoản làm tài sản thế chấp và các chiến lược mới mẻ khác.

Trader có thể là:

• • Các nhà đầu cơ sử dụng nhiều công cụ để swap token bằng cách sử dụng tính thanh khoản được lấy từ Uniswap.
  • Các bot kinh doanh chênh lệch giá tìm kiếm lợi nhuận bằng cách so sánh giá trên các nền tảng khác nhau để tìm ra điểm có lợi.
  • Người dùng DApp mua token trên Uniswap để sử dụng trong các ứng dụng khác trên Ethereum.
  • Các hợp đồng thông minh thực hiện các giao dịch trên giao thức bằng cách triển khai chức năng swap (từ các sản phẩm như trình tổng hợp DEX đến các tập lệnh Solidity tùy chỉnh).

Trong mọi trường hợp, các trader phải chịu cùng một khoản phí cố định cho giao dịch trên giao thức.

Dev có thể là:

• Các dashboard DeFi: Vì Uniswap có nguồn mở và có thể truy cập, do đó có vô số thử nghiệm UX và UI được xây dựng để cung cấp khả năng truy cập vào chức năng của Uniswap. Vì vậy, anh em có thể tìm thấy các chức năng Uniswap trong hầu hết các dự án dashboard DeFi và nhiều công cụ dành riêng cho Uniswap do cộng đồng xây dựng.
• Các ví thường tích hợp chức năng swap và cung cấp thanh khoản.
• Các trình tổng hợp DEX kéo thanh khoản từ nhiều giao thức thanh khoản để cung cấp cho các trader mức giá tốt nhất. Uniswap là nguồn thanh khoản phi tập trung lớn nhất cho các dự án này.
• Các Dev smart contract sử dụng bộ chức năng có sẵn để phát minh ra các công cụ DeFi mới và các ý tưởng thử nghiệm khác nhau. Anh em có thể xem các dự án như Unisocks hoặc Zora và rất nhiều dự án khác nữa.

4. Ưu và nhược điểm của UNISWAP

Ưu Điểm

Tiện Lợi và Dễ Dàng

Thực tế thì các thao tác từ mở ví, kết nối đến thực hiện lệnh giao dịch trên UniSwap chỉ tốn đâu đó của bạn 30 giây đến… 1 phút. Khác với các sàn giao dịch tập trung, bạn hoàn toàn không phải trải qua các bước tạo tài khoản, xác minh KYC, cài đặt 2FA…

Điều này cũng có thêm một ưu điểm nhỏ là trong trường hợp hệ thống gặp vấn đề, bạn cũng sẽ không lo sợ bị lộ các dữ liệu cá nhân.

Phí giao dịch thấp

UniSwap tính phí cố định 0.3%/giao dịch, tương đối rẻ so với các sàn phi tập trung.

Phi tập trung

Tính phi tập trung giúp cho tài sản của bạn hoàn toàn do bạn quản lý. Bạn không cần phụ thuộc vào một bên thứ 03 nào hết và cũng không sợ rủi ro về bảo mật.

Giao dịch và đầu tư với nhiều cơ hội hơn

Tại sao mình lại nói điều này? Bạn biết đấy, không phải tất cả các token đều được list lên Binance hay các sàn giao dịch lớn. Để được listing mua/bán, các token đều phải trả qua kiểm tra và đáp ứng những tiêu chí nhất định của sàn.

Ngoài ra, theo mình biết, các dự án nếu muốn list sàn thì đều phải bỏ một khoản “phí” listing cho sàn. Những sàn uy tín như Binance thì khoản phí đó lại càng cao. Do đó, không phải tất cả các token mới (dù tốt hay không) đều đủ điều kiện listing.

Khác với sàn tập trung, UniSwap cho phép bạn tạo ra Pool thanh khoản cho token ERC-20. Do đó, trên UniSwap bạn sẽ dễ dàng đầu tư và tìm kiếm cơ hội trong nhiều loại token hơn.

Nhược điểm của UNISWAP

Được cái này thì mất cái kia. Bên cạnh những ưu điểm mà mình kể trên, thực tế UniSwap cũng còn những nhược điểm rõ ràng:

Thiếu nhiều tính năng so với sàn tập trung

Đối với những sàn tập trung như Binance, khi nhận thấy 01 token đang giá cao, bạn có thể đặt lệnh chờ mua ở giá thấp hơn. Ngoài ra, bạn có thể trading margin, đặt lệnh chốt lời/cắt lỗ một cách tự động.

Đây là những điều mà hiện tại UniSwap hoàn toàn chưa làm được.

Thiếu sự hỗ trợ

Tính phi tập trung giúp bạn tự chủ trong quản lý tài sản. Tuy nhiên, khi một lệnh swap bị pending, hay sự cố, bạn lại không thể liên hệ cho bất kỳ ai hỗ trợ. Đây là một trong những khuyết điểm tương đối lớn của UniSwap.

Rủi ro SCAM

Như mình đã nói, UniSwap mang lại cho chúng ta nhiều cơ hội đầu tư, nhưng cùng với đó là rủi ro tăng lên nếu bạn không tìm hiểu kỹ. Việc tìm ra một dự án tốt chưa bao giờ là điều dễ dàng trong hàng trăm, hàng nghìn dự án trên UniSwap.

Nếu xui xẻo, bạn không những không có lời mà còn có thể bị scam (lừa đảo).

Giao dịch không thành công

Giao dịch sẽ không thành công hoàn toàn 100% trên Uniswap, các giao dịch vẫn có nguy cơ thất bại. Điều này do ảnh hưởnng bởi một vài lý do như:

• Bạn trả quá ít phí Gas khiến giao dịch bị mất nhiều thời gian hơn thời gian cố định.
• Giá nhảy qua mức giá tối đa bạn đã sẵn sàng trả cho token đó trước khi giao dịch hoàn tất.
• Cuối cùng, dù là giao thức tạo thanh khoản, nhưng đôi lúc Uniswap vẫn không đủ thanh khoản trong pool.

FEE GAS

Kể từ khi viết bài này, phí gas của Ethereum đang tăng vọt do mức độ sử dụng mạng quá lớn: Tình trạng tắc nghẽn mạng ở mức 97%.

Điều này làm cho việc sử dụng Uniswap rất tốn kém, vì một giao dịch token duy nhất có thể lên đến 20$ (tùy thuộc). Với Uniswap, bạn cũng phải phê duyệt mọi token mới mà bạn muốn swap và điều này cũng phát sinh một khoản phí có thể lên tới 2$.

5. Tương lai của Uniswap

Tương lai Uniswap sẽ vẫn còn rộng mở với đà tăng trưởng hiện tại. Tuy nhiên sẽ có sự cạnh tranh từ các đơn vị khác ngay trên blockchain Ethereum và từ các blockchain khác như Solana, Tron…

Từ khi xuất hiện tới nay, UniSwap đã đạt được tốc độ phát triển tương đối khủng khiếp. Cùng Nghiện Crypto điểm qua một vài thông số nhé:

Hình trên là số liệu về top 6 sàn giao dịch SwapDexs lớn nhất trên thị trường hiện tại. Bạn có thể thấy UniSwap vẫn giữ top 1 với:

1. Khối lượng giao dịch trong 24 giờ: hơn 313 triệu USD>
2. Lượt truy cập web: hơn 5 triệu lượt.
3. Số cặp token: 2.529 cặp.

Và nếu bạn để ý hơn một chút, vị trí thứ 2 Curve Finance chỉ có volume giao dịch bằng 1/2 so với UniSwap, lượt truy cập chỉ bằng 1/10, số cặp token thì khoảng 1/100.

Điều đó chứng tỏ một điều: Vị trí của UniSwap trong trend Defi hiện tại rất vững chắc.

Vậy, liệu rằng UniSwap có còn tiềm năng phát triển?

Tại thời điểm mình viết bài này, Coinmarketcap ghi nhận khối lượng giao dịch của toàn bộ thị trường trong 24 giờ là hơn 99 tỷ USD.